Ιστορία των Ελλήνων του Πόντου

Από τον 8ο π.Χ. αιώνα Έλληνες αποικίζουν αρχικά τα παράλια της Μικράς Ασίας και στην πορεία μεταφέρονται προς την ενδοχώρα. Ο Πόντος, η περιοχή νότια της Μαύρης Θάλασσας, ήταν μία από τις περιοχές της Ασίας που εποικίστηκε από Έλληνες. Σαν πρώτη αποικία αναφέρεται η Σινώπη, πόλη–Μητρόπολη που με την σειρά της αποίκισε όλα τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας ιδρύοντας άλλες φημισμένες πόλεις. Οι Έλληνες διαμόρφωσαν την κουλτούρα και την κοινωνία της Μικράς Ασίας, που παραμένουν ζωντανές μέσω της πλούσιας πολιτισμικής κληρονομιάς που μας άφησαν.

Πολλοί Έλληνες του Πόντου έμειναν στην ιστορία ως μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο φιλόσοφος Διογένης από τη Σινώπη (412-323 π.Χ.), ο γεωγράφος Στράβωνας από την Αμάσεια (63 π.Χ.-24 μ.Χ.), ο λόγιος Γεώργιος ο Τραπεζούντιος (1395-1473) και ο κληρικός και λόγιος Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος (1403-1472).

Το 1914 περίπου 2,5 εκατομμύρια Έλληνες ζούσαν στη Μικρά Ασία. Μεταξύ του 1913 και 1922 έπεσαν θύματα βίας, μέσω διωγμών και σφαγών. Μέσα σε μόλις 8 χρόνια (1914-1922) τουλάχιστον 751.000 Έλληνες, εκ των οποίων 353.000 Έλληνες του Πόντου, σφαγιάστηκαν, εκτελέστηκαν ή πέθαναν από την πείνα, τα καταναγκαστικά έργα και την απάνθρωπη μεταχείριση. Πάνω από 1,7 εκατομμύρια Έλληνες Μικρασιάτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους για να μην έχουν την ίδια τύχη. Από αυτούς, οι 1,4 εκατομμύρια ‘Ελληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Μικρά Ασία λόγω της Συνθήκης της Λωζάνης (1923), που όριζε υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών.

Η Ελλάδα υποδέχθηκε τους ξεριζωμένους Έλληνες της Μικράς Ασίας (όπως επίσης και 90.000 Αρμένιους πρόσφυγες). Παρόλα αυτά, της έλειπαν η υποδομή και η ευημερία λόγω των πολέμων στους οποίους είχε εμπλακεί. Για το λόγο αυτό, πολλοί από τους Μικρασιάτες χρειάστηκε να μεταναστεύσουν ξανά. Έλληνες της Μικράς Ασίας και οι απόγονοί τους ζουν σήμερα κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και σε όλο τον κόσμο.